Recepta papierowa

Chociaż od dłuższego czasu wystawiane są niemal wyłącznie e-recepty, to do apteki nadal może zawitać pacjent z receptą papierową. Warto wiedzieć, w jakich przypadkach można wystawić taką receptę, jakie są zasady realizacji i co na jej temat mówią przepisy.

Kiedy można wystawić receptę papierową?

Od 8 stycznia 2020 r. recepty są wystawiane niemal wyłącznie w formie elektronicznej. Jednak istnieją przypadki, w których możliwe jest wystawienie recepty w formie papierowej. Należą do nich:

brak dostępu do systemu teleinformacyjnego;
niektóre recepty transgraniczne – wystawiane dla osób nieletnich wystawiane są wyłącznie w postaci papierowej, zaś dla osób dorosłych mogą mieć postać papierową, jeśli realizacja ma się odbyć w państwach, które nie realizują recept transgranicznych w postaci elektronicznej (lub, jak wyżej, w przypadku braku dostępu do systemu teleinformatycznego);
recepty dla osób o nieustalonej tożsamości;
recepty wystawione przez lekarza, pielęgniarkę lub położną, którzy wykonują zawód w Polsce tymczasowo i okazjonalnie;
recepty pro auctore i pro familiae.

Recepta pro auctore i pro familiae, a także recepta farmaceutyczna mogą być wystawione w formie papierowej w następujących sytuacjach:

brak dostępu do systemu teleinformacyjnego;
recepty farmaceutyczne dla osób o nieustalonej tożsamości;
recepty wystawione przez farmaceutę, który wykonuje zawód w Polsce tymczasowo i okazjonalnie

Prawo określa również recepty, które nie mogą być wystawione w postaci papierowej. Są to tzw. recepty kontynuowane, czyli recepty wystawione w celu kontynuacji terapii produktem leczniczym, środkiem spożywczym specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobem medycznym przepisanym przez lekarza. Ustawa o zawodzie farmaceuty pozwala na to, aby farmaceuta w ramach sprawowania opieki farmaceutycznej wystawił receptę kontynuowaną, jednak jednym z wymogów jest jej postać elektroniczna.

Wzór recepty papierowej

Recepta papierowa to forma dokumentu, zatem musi spełniać kilka wymogów. Zawiera:

dane pacjenta: imię, nazwisko, adres zamieszkania, PESEL i uprawnienia dodatkowe;
dane osoby wystawiającej receptę: imię, nazwisko, numerr PWZ i podpis lekarza;
dane gabinetu lekarskiego lub przychodni: nazwa, adres, numer telefonu i REGON;
informacje dotyczące leku: nazwa, dawka, ilość leku i sposób dawkowania;
dataę wystawienia recepty;
dataę realizacji „od”, w przypadku recept z odroczonym terminem realizacji.

Od 1 lipca 2021 r. obowiązuje wzór recepty papierowej, który nie posiada pola „Oddział NFZ”. Wygląda w następujący sposób:

Fot. Wzór recepty papierowej “Rp” i recepty papierowej “Rpw”

Dodatkowe wymagania

Kody kreskowe

Recepty wystawiane na leki, które podlegają pod ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii (nawet pełnopłatne), muszą posiadać 3 kody kreskowe:

REGON
PWZ
unikalny numer recepty

Wymóg kodów kreskowych nie dotyczy recept weterynaryjnych.

Wymiar recepty

Wymiar recepty jest taki sam od lat i wynosi 200 mm długości i 90 mm szerokości. Choć nie trzeba mierzyć recepty, to dopuszczalne są tylko nieznaczne odstępstwa od wzoru. Legislator przewidział, że możliwa jest realizacja czytelnej recepty, gdy rozmieszczenie przestrzenne poszczególnych pól i ich proporcje nie są zgodne ze wzorem, a dane nie mieszczą się we właściwym miejscu.

Określenie czytelności może budzić wątpliwości. Oznacza to:

rozmieszczenie przestrzenne, które nie musi być zgodne ze wzorem recepty;
proporcje poszczególnych pól, które mogą odbiegać od wzoru;
informacje nie muszą mieścić się w całości w określonych polach.

Termin realizacji recepty papierowej

Recepta papierowa jest ważna przez 30 dni. Wyjątek stanowią recepty na antybiotyki do stosowania doustnego lub dożylnego (7 dni) oraz leki wytwarzane specjalnie dla danego pacjenta, np. szczepionki odczulające (120 dni). Recepta może zostać wystawiona z odroczoną datą realizacji.

Może pojawić się sytuacja, kiedy na recepcie papierowej wypisane są leki, dla których przewiduje się różne terminy realizacji recepty. Zaleca się wypisywać takie leki na osobnych drukach, jednak jeśli pojawią się na jednej recepcie, to datę realizacji determinuje preparat o najkrótszym terminie realizacji. Recepta zawierająca jako jedną z pozycji antybiotyk, będzie mogła być zrealizowana jedynie w terminie 7 dni od daty wystawienia.

Ilość leku na recepcie papierowej

Na recepcie papierowej może zostać przepisana taka ilość leku, która jest przeznaczona na maksymalnie 120 dni kuracji. Oblicza się to na podstawie podanego sposobu dawkowania.

Na jednej recepcie papierowej przepisuje się do pięciu produktów leczniczych gotowych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych albo jeden produkt leczniczy recepturowy.

Błędy na recepcie papierowej

Farmaceuta może dokonać tylko pojedynczych poprawek na błędnie wystawionej recepcie w postaci papierowej, np. uzupełnić dane pacjenta na podstawie przedstawionych dokumentów osobistych, jeśli na recepcie znajduje się imię i nazwisko pacjenta lub jego PESEL.

Jeżeli recepta w postaci papierowej zostanie wystawiona w sposób błędny, niekompletny lub niezgodny z ustawą, to pacjent powinien zwrócić się do osoby wystawiającej o wykonanie poprawek. Każda z nich musi być potwierdzona własnoręcznym podpisem i pieczątką. Dopuszcza się też nadrukowanie przy poprawionej informacji danych identyfikujących osobę, która wystawia receptę.

Realizacja recepty papierowej

Realizacja recepty obejmuje jej otaksowanie oraz wydanie przepisanych na niej produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych. Otaksowanie recepty określa się jako czynność dokonywaną przez osobę realizującą receptę, mającą na celu weryfikację wydanego produktu leczniczego z tym przepisanym przez podmiot wystawiający receptę.

Otaksowanie recepty polega na wytworzeniu DRR dla każdej pozycji na recepcie. Dla recept papierowych, DRR zawiera identyfikator pacjenta. Ponadto muszą pojawić się informacje, którea są na recepcie elektronicznej, a nie ma ich na recepcie papierowej. W przypadku braku dostępu do systemu teleinformatycznego, otaksowania recepty dokonuje się przez czytelne naniesienie danych na recepcie lub na oddzielnym dokumencie przechowywanym łącznie z receptą.

Realizacja recepty w postaci papierowej obejmuje też potwierdzenie realizacji recepty. Polega to na zamieszczeniu na jej rewersie:

imienia i nazwiska osoby wydającej (nadruk lub pieczęć);
podpisu osoby wydającej.

Zrealizowana recepta – co dalej?

Recepty w postaci papierowej po zrealizowaniu są przechowywane w aptece, w sposób uporządkowany, pogrupowane według daty realizacji recepty. Czas przechowywania wynosi 5 lat. Dla recept pełnopłatnych okres ten liczy się od końca roku, w którym zrealizowano receptę. Natomiast dla recept refundowanych okres 5 lat liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiła refundacja. Należy pamiętać, aby przechowując recepty zapewnić ochronę danych osobowych pacjentów, podmiotów wystawiających receptę i podmiotów, które ją realizują.