Czas czytania - 5 min
Leki psychotropowe – co musisz wiedzieć, pracując w aptece?
Farmaceuci są zobowiązani do przestrzegania odpowiednich procedur związanych z przechowywaniem i wydawaniem leków psychotropowych. Sprawdź najważniejsze informacje na ten temat.
Recepta na lek psychotropowy
Wymagane dane w recepcie na lek psychotropowy:
- Dane dotyczące pacjenta (imię i nazwisko, adres, PESEL lub inny identyfikator, data urodzenia, o ile nie wynika z PESELU);
- Dane dotyczące podmiotu (nazwa, adres, telefon, REGON);
- Dane dotyczące osoby uprawnionej (imię i nazwisko, tytuł zawodowy oraz kwalifikacje zawodowe, numer PWZ);
- Dane dotyczące leku (nazwa, dawka, postać farmaceutyczna; obowiązuje zasada 1 lek na 1 recepcie);
- Ilość leku (maksymalnie na 120 dni kuracji na recepcie papierowej i na 360 dni na e-recepcie – wydaje się jednorazowo maksymalnie na 180 dni);
- Sposób dawkowania;
- Zapis słowny (recepta papierowa) lub cyfrowy (obie formy) ilości sumarycznej substancji psychotropowej, w postaci łącznej lub jako iloczyn ilości liczby jednostek dawkowania i wielkości dawki.
Najczęstsze problemy i sposób ich rozwiązania
Brak ilości sumarycznej substancji
Taki błąd dyskwalifikuje receptę. Niezbędne jest zwrócenie się do lekarza z prośbą o nową, prawidłową receptę.
Ilość sumaryczna niezgodna z przepisaną ilością leku
Podana ilość sumaryczna powinna być zgodna z wypisaną ilością leku. Przepisy nie przewidują odstępstwa od tej reguły, bowiem jest to informacja dodatkowa, która nie zastępuje ani dawki, ani ilości jednostek dawkowania, jeżeli ich nie wpisano. Na przykład jeśli pacjent ma przepisane 800 mg danej substancji a lekarz wpisał ilość sumaryczną 900 mg to należałoby wyjaśnić z nim, dlaczego tak się stało i poprosić o poprawną e-receptę.
Alternatywnie wg NIA, jeżeli ilość jest niezgodna, ale proporcjonalna, możliwe jest wydanie takiej ilości, dla której dane są kompletne. W tym przypadku wystarczyłaby adnotacja o konsultacji i sposobie realizacji wg ilości wypisanych opakowań.
Brak sposobu dawkowania
Recepty na leki psychotropowe z grup III-P i IV-P mogą być realizowane na zasadach ogólnych. Oznacza to, że możliwe jest wydanie nie więcej niż ilość odpowiadającom dwóm najmniejszym opakowaniom dostępnym w obrocie (np. 2 op. po 20 tabl. Zolpicu). W przypadku plastrów, które należą do grupy systemów transdermalnych, również możliwe jest wydanie 2 op. Nie traktuje się ich jak leków stosowanych zewnętrznie na skórę, które wymagają zawsze podania częstotliwości stosowania.
Brak ilości lub dawki leku przy podanej ilości sumarycznej
Ilość sumaryczna nie zastępuje ilości opakowań lub jednostek dawkowania. Na zasadach ogólnych można w takim przypadku wydać najmniejsze opakowanie dostępne w obrocie (np. 20 tabl. leku Zolpic).
Podobnie jest z dawką leku. Przyjmuje się, że osoba uprawniona wypisała najmniejszą dopuszczoną do obrotu dawkę (np. dawka 10 mg leku Zolpic).
Recepta nie zawiera wymaganych kodów kreskowych
Całkowity brak kodów kreskowych dyskwalifikuje receptę. Podobnie będzie, gdy zabraknie wizualizacji numeru recepty lub PWZ. Opcjonalny jest wyłącznie numer REGON, który nie jest wymagany na receptach dla siebie i dla rodziny, wystawianych poza działalnością gospodarczą. Wystarczy jednak, że w danych świadczeniodawcy pojawi się pieczątka gabinetu czy praktyki, a kod kreskowy REGON-u stanie się wymagalny pomimo adnotacji PA/PF.
Ewidencja leków psychotropowych
Książka narkotyczna
W przypadku leków z grupy II-P i I-N niezbędna jest specjalna książka kontroli zarejestrowana i zatwierdzona przez Wojewódzką Izbę Farmaceutyczną, nazywana „książką narkotyczną”. Formą zatwierdzenia jest jej opieczętowanie i przesznurowanie. Jest przechowywana przez okres 5 lat. Ewidencja może być prowadzona również w formie elektronicznej.
Rejestr elektroniczny
Ewidencja środków odurzających i psychotropowych może być prowadzona w postaci rejestru elektronicznego.
O fakcie prowadzenia ewidencji środków odurzających grupy I-N oraz substancji psychotropowych grupy II-P w formie elektronicznej kierownik apteki powinien zawiadomić na piśmie wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego właściwego do miejsca wykonywania działalności, w terminie 7 dni od dokonania pierwszego obrotu, który będzie ewidencjonowany w formie elektronicznej.
Należy pamiętać, że zapisy nie będą usuwane, a korekty muszą zostać wykonane przy użyciu specjalnych dokumentów korygujących (zawierających dane osoby odpowiedzialnej za zrobienie korekty). Ewidencja powinna być drukowana co 2 tygodnie, a wydruki powinny być podpisane przez kierownika apteki i przechowywane przez 5 kolejnych lat.
Obowiązkowe comiesięczne zestawienie
W przypadku leków z grup III-P i IV-P ewidencja jest realizowana w formie comiesięcznego zestawienia:
- przychodu i rozchodu;
- stanu magazynowego z początku i końca miesiąca.
Przygotowane zestawienia powinny być ponumerowane. Obowiązkiem kierownika jest przeprowadzenie remanentu środków leczniczych o działaniu narkotycznym i psychotropowym. Wydruki należy również przechowywać przez kolejne 5 lat.
Kto odpowiada za ewidencję substancji psychotropowych?
Jest to jeden z głównych obowiązków każdego kierownika. Jednak kierownik może upoważnić jednego z zatrudnionych farmaceutów do prowadzenia ewidencji. Pracownik musi mieć co najmniej 2 lata stażu pracy oraz wyrazić pisemną zgodę na podjęcie się tego zadania.
